TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş’un başkanlığında, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda yapılan düzenlemeleri de içeren torba teklifini görüşmek üzere toplandı. Toplam 22 maddeden oluşan Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile kuvvet komutanlığına atanan orgeneral ve oramirallerin emekliye ayrılma yaşlarının 67’ye yükseltilmesi ve 72 yaşına kadar uzatılması konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi de öngörülüyor. Teklif ile turizm sektöründe çalışan işçilerin haftalık izinlerini kullanmalarının bir haftadan 10 güne kadar çıkarılması düzenleniyor. Komisyonda 22 maddelik kanun teklifi kabul edildi. 

Buna göre kanun teklifiyle, “değişen ve gelişen teknolojinin çalışma hayatında daha etkin ve verimli kullanımının sağlanması, yurt dışındaki vatandaşların sosyal gu¨venliğe ilişkin iş ve işlemlerinin emek ve zaman kaybı yaşanmadan kolaylıkla sonuçlandırılması, iş gu¨cu¨ piyasasında etkinliğin artırılması, açık işlerin şeffaf ve merkezi bir sistem u¨zerinden izlenebilmesi, iş gu¨cu¨ arz ve talebinin daha sağlıklı analiz edilebilmesi, işveren ile iş arayanların daha etkin şekilde eşleştirilmesinin sağlanması ve idarelerin kurumsal yapıları ile personelinin mali haklarının gu¨çlendirilmesi” amaçlanıyor.

Teklifte yer alan düzenlemeye göre, yaşlılık, malullu¨k, ölu¨m aylığı almakta olan emeklilere ve hak sahiplerine ödenen asgari aylık ödeme işlemlerinin usul esaslarının belirlenmesinde Sosyal Gu¨venlik Kurumu yetkili olacak. Bu konuda yönetmelik çıkarılacak. Ayrıca komisyonda AKP milletvekilleri Nilgün Ök, Ahmet Kılıç, İsmail Güneş, Orhan Erdem ve Süleyman Şahan'ın kabul edilen önergesi doğrultusunda en düşük emekli aylığı 14 bin 469 liradan 16 bin 881 liraya yükseltilecek. 

TSK'da yaş haddinin uzatılması için Cumhurbaşkanı'na yetki

Teklife göre, “teknolojik gelişmeler doğrultusunda Tu¨rk Silahlı Kuvvetlerinin organizasyonel ihtiyaçlarının karşılanması, bu¨nyesindeki deneyimli general ve amirallerin tecru¨be, bilgi ve birikimlerinden azami seviyede istifade edilmesi ve farklı kuvvet komutanlıkları arasında uygulama birliğinin sağlanması amacıyla, Deniz ve Hava Kuvvetlerinde tu¨m muharip sınıf general ve amirallerin korgeneral-koramiral ru¨tbelerine terfi edebilmelerine imkan sağlanacak ve Yu¨ksek Askerî Şûra kararıyla hizmet su¨resi uzatılabilecek general ve amirallerin sayısı, yaş hadleri ve terfilerdeki eğitim şartları ile ilgili du¨zenlemeler yapılacak.

Yu¨ksek Askerî Şûra Kararıyla hizmet su¨resi uzatılabilecek general ve amirallerin sayısının arttırılması, kuvvet komutanlıklarına atanan orgeneral ve oramirallerin yaş haddinin 67 olması ve kuvvet komutanları ile diğer orgeneral ve oramirallerin yaş haddinin birer yıllık su¨relerle 72 yaşına kadar uzatılabilmesine yönelik Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Bu suretle deneyimli general ve amirallerin tecru¨be, bilgi ve birikimlerinden azami seviyede istifade edilmesine ve orgeneral-oramiral ru¨tbesindeki komuta kademesinin yaş haddinin Genelkurmay Başkanının yaş haddiyle uyumlu hale getirilmesiyle komuta kademesinin daha uzun su¨re birlikte çalışabilmesine imkân sağlanacak.

Düzenlemeyle ilgili madde gerekçesinde, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında Tu¨rk Silahlı Kuvvetlerinden önemli sayıda subayın ihraç edildiği vurgulanarak, şu ifadelere yer verildi:

“Harp akademileri eğitimi alan kurmay subaylarda ihraç sayıları çok daha yu¨ksek olduğundan kurmaylık eğitimi alan general sayımız azdır. Yapılan ihraç işlemleri ve darbe girişiminden sonra geçen su¨re dikkate alındığında halen general ru¨tbesinde bulunan personel sayısında azalma mevcuttur. Bununla birlikte son dönemde sınır ötesinde kahramanca mu¨cadele eden mevcut generallerimizin çoğunun kurmaylık eğitimi bulunmadığından bu u¨stu¨n hizmetlerine rağmen korgeneralliğe yu¨kselememektedirler. Ayrıca 15 Temmuz öncesi FETÖ mensupları tarafından terör örgu¨tu¨ne irtibatı veya iltisakı olmayan subayların harp akademilerine alınmalarının engellenmesine çalışıldığı da bilinmektedir. Bu nedenlerle tuğgeneral, tuğamiral, tu¨mgeneral ve tu¨mamiral ru¨tbelerinde bulunan halihazırdaki muharip sınıfı personelin korgeneral-koramiral ve sonrasında orgeneral-oramiralliğe yu¨kselebilmeleri için kuvvet harp enstitülüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlamış bulunmak şartının aranmaması hu¨ku¨m altına alınmaktadır. Diğer taraftan harp akademileri eğitimini başarıyla tamamlayan personelin, kuvvet harp enstitülüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlamış sayılması yönu¨nde du¨zenleme yapılmaktadır.”

Yurt dışında yaşayan vatandaşların bürokratik işlemleri

Yurt dışında ikamet eden vatandaşların Sosyal Gu¨venlik Kurumuna yapacakları başvurulardan Bakanlıkça uygun göru¨lenlerin Çalışma ve Sosyal Gu¨venlik Mu¨şavirlikleri/Ataşelikleri aracılığıyla alınabilmesi imkânı getirilecek. Böylece bu kişilerin bulundukları yerden hizmete ulaşabilmeleri ve böylece posta ile yapılan başvurularda oluşabilecek aksaklıkların önu¨ne geçilmesi ile e-Devlet uygulamasını aktif olarak kullanamayan vatandaşların yalnızca bu¨rokratik işlemler için Türkiye’ye gelme gerekliliğinin ortadan kaldırılması öngöru¨lüyor.

AB ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan fonlarla ilgili düzenleme

Teklife göre, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan kurumların, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan fonlardan (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşların tabi olduğu usuller ile yararlanması du¨zenlenerek kurumlar arasındaki farklılığın giderilmesi ve böylece (IV) sayılı cetvelde yer alan kurumların bu fonları daha etkin ve verimli kullanabilmesi sağlanacak. Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların kaynaklarından proje karşılığı aktarılan hibe niteliğindeki tutarların (IV) sayılı cetvelde yer alan kuruluşlar yönu¨nden de özel hesaplarda izlenmesi öngöru¨lüyor.

Ayrıca, teklifte, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda  Çalışma ve Sosyal Gu¨venlik Bakanlığının usul ve esaslarını yönetmelik ile belirleyerek taşradaki iş ve işlemlerini bağlı ve ilgili kuruluşları aracılığıyla yu¨ru¨tebilmesi, hâlihazırda mevcut döner sermaye işletmelerinin çalışmaya devam etmesi ve mu¨lga Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından yeni kurulan Bakanlıklara geçiş yapan personelin mali haklarının korunmasına ilişkin du¨zenleme yapılıyor.

Yine Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Ku¨ltu¨r ve Turizm Bakanlığının görev ve sorumluluklarının yerine getirilmesinde kaynak olarak kullanıldığı ve turizm yatırımlarının sağlıklı ve du¨zenli işlemesinin sağlanmasındaki önemi gözetilerek Bakanlık tarafından yapılan u¨cretsiz girişli gu¨nu¨birlik tesislerin Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Mu¨du¨rlu¨ğu¨ veya en az yüzde 45 sermaye ortağı olduğu şirketler tarafından işletilebilmesine yönelik hüküm yer alıyor.

Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlarda görev yapanların çalışma süresi ve saatlerinin belirlenmesi

Teklifle Gençlik ve Spor Bakanlığı bu¨nyesindeki gençlik merkezi, genç ofis, yurt, kamp, spor tesisi, sporcu eğitim merkezi, Tu¨rkiye olimpik hazırlık merkezleri ve diğer birimlerde görev yapmakta olanların çalışma su¨resi ve saatlerinin belirlenmesine ilişkin Gençlik ve Spor Bakanlığına du¨zenleme yapma yetkisi veriliyor.

Bu düzenlemeyle ilgili madde gerekçesinde, "Covid-19 pandemisi ile 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve birçok ili etkileyen deprem felaketi başta olmak u¨zere yaşanan toplumsal gereksinimlerde, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı yu¨kseköğrenim öğrenci yurtları, spor salonları, gençlik merkezleri gibi yapıları 24 saat esasına göre vatandaşların hizmetine sunulmuştur. Madde ile Gençlik ve Spor Bakanlığının taşra teşkilatı birimi olan gençlik ve spor il mu¨du¨rlu¨klerine bağlı olarak kurulan gençlik merkezi, yurt, kamp ve sporcu eğitim merkezi gibi mu¨du¨rlu¨klerde gençlik, spor ve yurt hizmetleri 24 saat esasına göre yu¨ru¨tu¨ldu¨ğu¨nden bu hizmetleri fiilen yerine getiren personelden haftalık çalışma su¨resi ile fazla çalışma su¨resi dışında nöbet tutan ve bu nöbet karşılığında izin kullanmasına mu¨saade edilmeyenlere görevlerini daha etkin, verimli bir şekilde yerine getirebilmelerini sağlamak adına aylık 90 saati geçmemek u¨zere her bir saat için belirtilen gösterge oranının aylık katsayıyla çarpımı sonucu hesaplanacak tutarda nöbet u¨creti ödenmesi ile nöbet hizmetlerinin yu¨ru¨tu¨lmesine ve nöbet u¨creti ödenmesine ilişkin usul ve esasların Gençlik ve Spor Bakanlığınca belirlenmesi öngöru¨lmektedir” ifadelerine yer verildi.

Turizm sektöründe çalışan işçilerin haftalık tatiline esneklik

Turizm sektöru¨nde çalışan işçilere yönelik olarak haftalık izinlerin 10 gu¨nlu¨k su¨re içerisinde kullanabilmesine imkân sağlayacak esneklikte bir du¨zenleme öngörülüyor. 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında giren iş yerlerinde çalışan işçilerin haftalık tatiline ilişkin düzenleme yapılacak.

Turizm sektöründe ortaya çıkan ihtiyaçlar göz önu¨ne alınarak Ku¨ltu¨r ve Turizm Bakanlığından turizm işletme belgeli konaklama tesislerinde çalışan personelin yazılı talebi ve onayı olmak kaydıyla haftalık izinlerini gerekli göru¨len durumlarda 10 gu¨nlu¨k su¨re içerisinde kullanabilmesine imkan sağlayacak esneklikte bir du¨zenleme yapılarak haftalık izinlerin haftada 1 gu¨n (6 1) kullanılacağına ilişkin genel kurala söz konusu personel yönu¨nden istisna getiriliyor. Bu durumda, 45 saatlik çalışma su¨resinin tamamlandığı gu¨n hafta tatiline hak kazanan işçinin hak kazandığı hafta tatilini yazılı talebi veya onayı ile tatile hak kazandığı gu¨nu¨ takip eden dört gu¨n içerisinde (10 1) kullanması mu¨mku¨n hale gelecek.

Özel istihdam bürolarına veri paylaşım yükümlülüğü

Teklifle, Tu¨rkiye İş Kurumunca (İŞKUR) yetkilendirilen özel istihdam bu¨rolarının İŞKUR ile veri paylaşım yu¨ku¨mlu¨lu¨kleri yeniden du¨zenleniyor. Özel istihdam bu¨rolarının yayımladıkları açık iş ilanlarını ve açık işlere yönlendirdikleri kişilere ilişkin verileri su¨resi, formatı ve esasları Tu¨rkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından belirlenmek u¨zere elektronik ortamda İŞKUR’a bildirme yu¨ku¨mlu¨lu¨ğu¨ getiriliyor. Böylece iş gu¨cu¨ piyasasına ilişkin tu¨m açık iş bilgilerinin tek bir ulusal sistemde toplanması ve izlenmesi amaçlanıyor. Ayrıca, iş gu¨cu¨ piyasasında kayıt dışı uygulamaların önlenmesi ve istihdam hizmetlerinin etkinleştirilmesi hedefleniyor.

Açık iş ilanları ile açık işlere yönlendirilen kişilere ilişkin verileri İŞKUR tarafından belirlenen format ve esaslara göre İŞKUR’a bildirme yu¨ku¨mlu¨lu¨ğu¨ne aykırı hareket eden özel istihdam bu¨rolarına idari para cezası verilecek.

Kanun teklifinin önümüzdeki hafta TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmesi bekleniyor.