Sultan Bacı kim?  Denizli’nin Çardak ilçesinin Çaltı köyünde ikamet eden ve hayatını çiftçilikle kazanan bir vatandaş olan; çevre sakinleri tarafından Sultan Bacı olarak adlandırılan Sultan Torun adlı kadın bağlama çalma konusunda olduğu kadar; güzel sesiyle de hafızalara kazınıyor.

Sultan Bacı bağlamayı ne zamandır çalıyor? Göçebe olarak yaşadığı yıllarda bir yakını tarafından armağan edilen bağlama onun sıra dışı olmasını sağlar. Bağlamayı eline alıp çalmak için tıngırdatan Sultan Bacı doğuştan gelen yetenekleri sayesinde ve azimle ilerleyişi dolayısıyla kısa zamanda çok iyi bir performansa ulaşır. Bağlama çalma yeteneğinin yanı sıra ses renginin de bağlamanın yanında uyumlu olması onun parmakla gösterilmesini sağladı.

Âh neyleyim gönül (gönül) senin elinden

Her zaman ağlarım gülemem gayrı (oy)

Ben bıktım usandım elin dilinden (oy)

Terkettim sılayı dönemem gayrı

Ben bıktım usandım elin dilinden (oy)

Terkettim sılayı dönemem gayrı

Gönül ben sırrına eremedim ki

Gonca gonca güller deremedim ki (oy)

Arz’eyledim yâri göremedim ki (oy)

Aylar yıllar geçti göremem gayrı

Ey Ferrâhî yandım yandım yâr ataşına

Neler gelir gariplerin başına (oy)

Ağlaya ağlaya gelme mezar taşıma (oy)

Uyanıp da sana gülemem gayrı.

Keçilerini güderken bağlama çalmayı seven Sultan Bacı, yine bu esnada bağlamaya sesiyle eşlik etmeye bayılır. Bu sebeple aynı amaca hizmet eden ve hayvan güderken çalınan kavalı tarihe gömeceği; zamane gütme estrümanının bağlama olacağı düşünülüyor. Hayvanlarını huzurla ve türkülerle güden Sultan Bacı keçilerini olduğu kadar köylüleri de mest ediyor.

Sultan Bacı’nın amacı ne?

Sultan Bacı kültürel değerlere sıkı sıkıya sahip bir vatandaş. Elinde kınalarla, üzerinde şalvar ve yemeniyle doğallığın simgesi olan bacı bağlama çalıp türkü söyleyerek hafızalara kazınmak ve Çaltı’yı tüm yurda duyurmak için kolları sıvamış. Amacını gerçekleştirmek üzere olan kadını sosyal medya kullanıcıları ayakta alkışlıyor. Yakında Tek Rumeli TV, Kanal 15 ve Kanal 42’de türküleriyle dinleyicilerin  kulaklarının pasını silecek olan Sultan Bacı’ya köylülerden ve sanat camiasından destek yağıyor.

Bağlamaya Tutkun Kadın: Sultan Bacı

Sultan Bacı… Bağlamayı çalarken notaları adeta yaşayan Anadolu kadını... Denizli’de doğmuş büyümüş, bağlama ile tanışması ilkokul dördüncü sınıfta olmuş ama maalesef liseye kadar bağlama çaldığını kimseye söyleyememiş. Hoş, söyledikten sonra da hoş karşılanmamış, ayıplanmış; "kız kısmı bağlama mı çalarmış" cümleleriyle vazgeçirilmeye çalışılmış. Hatta bir röportajında "bağlamamı sırtıma alıp yürüyemezdim bile" diyor. Fakat o vazgeçmemiş, liseye başladığında folklor ekibi kurmuş; gösteriler, programlar derken sahne almış, daha sonra düğünlerde sahne almaya başlamış. Ona "neden bağlama" diye sorulduğunda "benim için bağlama anlatılamaz, çocukluktan gelen bir tutku" diyerek cevap vermiş fakat en büyük etkeni yaşadığı hayat ve ağaç diplerinde kaval çalan babasıymış. Yörük olduklarından göç hayatı gelişmiş, hayvancılıkla uğraşıyorlarmış. Sultan Bacı da yazın dağlarda, kışın okul sıralarındaymış. Ve bağlamadan Sultan Bacı'yı kim vazgeçirebilir derken, aşk vazgeçirmiş. Eşi ve eşinin ailesi bağlama çalmasına karşı olduğu için bağlama çalmaya beş sene ara vermiş. Fakat nafile, kimsenin Sultan Bacı’yı bağlamasından ayırmaya gücü yetmemiş. Şu an bir YouTube kanalı olan ve inanılmaz güzel türküler yakan Sultan Bacı, en azından bir kere dahi dinlenmeye değer. Çünkü akıllardaki o basmakalıp düşünceleri yıkan, ‘köy kadını’ tabulu edebiyatını silip süpüren, gözlerdeki ilk olumsuz perdeyi sıyıran; başarılarıyla, azmiyle, vazgeçmemesiyle, hakkındaki olumsuz düşüncelere kulak asmayan, omuz silken ve gurur duydurtan tüm kadınlara bayılıyorum. Nice Sultan Bacılara!

Sultan Bacı'nın yukarıda bahsi geçen YouTube kanalına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.