Söze büyük Ataturk'ün kooperatifler ile ilgili sözü ile başlamak istiyorum..

" Kanaatim odur ki birleşmede muhakkak suretle kuvvet vardır. Kooperatif yapmak maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir. "
M. Kemal ATATÜRK

Anadolu'nun Türk insanının imece alışkanlığının ve yardımlaşma kültürünün  bir yansımasını en güzel şekilde  kooperatifçilikte görmekteyiz.  Zaman zaman kooperatifçiliği  siyaseten bir görüşün ürünü gibi göstermeye çalışanlar olsa da  bu doğru değil.  Köylüyü bilincli olarak kooperatifçilikten soğutma, uzak tutma çabası gösterenlerin iyi niyetli olmadıklarını düşünüyorum.   Bu yanlış algıyı yıkmak için çabalıyorum. Avrupa' da  kooperatifler  ve kooperatiflerin kurduğu  şirketler, bankalar ekonomide söz sahibi. Kooperatifçiliğin evrensel ilkelerini ve değerlerini   köylümüze doğru anlatmak gerek.
Kooperatifin siyasi yönü yoktur,  kooperatif birlikte çalışmadır,  birlikte satıştır, birlikte kazanmaktır. 

Avrupa ulkelerinde gösterilen başarıyı ülkemizin göstermemesi için hiç bir neden yok. 

Kooperatifler, ortakları tarafından bir ortak - bir oy, açık kapı, özerklik ve bağımsızlık, toplumsal sorumluluk ve benzerleri gibi birbirini tamamlayan toplam yedi evrensel ilkeye dayalı olarak ekonomik kuruluşlardır. Kooperatifleri sadece şirket gibi  tarımsal  ekonomik bir kuruluş olarak düşünürsek yanılırız. 
Kooperatifler ticari  olmanın ötesinde sosyal ve kültürel boyutları bulunan bir üretim etkinliği sağlamaktadır.  Kırsal  bölgenin her yönden kalkınması, doğanın korunması, eğitim  faliyetleri ile ortakların bilinçlenmesini sağlar.   Sosyal faliyetleri ile de örnek  olan uluslararası etik değerlere dayalı bir ekonomik girişimlerdir. 

Dünya kooperatifçilik hareketinin en üst  kuruluşu olan Uluslararası Kooperatifler Birliği’nin (ICA-International Cooperative Allience) başvurusu üzerine Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun aldığı kararla, ICA’nın 100. kuruluş yılı olan 1995 yılından bu yana her yıl Temmuz ayının ilk Cumartesi günü Uluslararası Kooperatifler Günü olarak kutlanmaktadır.

Uluslararası Kooperatifçilik İlkeleri en son yine 1995’te yapılan ICA Kongresi’nde kabul edilmiş, aynı Kongre’de ilk kez Kooperatif Değerleri de oybirliğiyle onaylanmıştır. Bu kararda ifade bulan başlıca değerler; kendine yardım, demokrasi, eşitlik, adalet, dayanışma ile dürüstlük, açıklık ve topluma saygıdır.   

Son Tarım Şurasında Üretici örgütleri, Kooperatifler, kırsal kalkınma masaya yatırıldı ve geliştirilmesi için öneriler sunuldu. Önerilerin dikkate alınacağı ve sırasıyla gerçekleştireceği sözü verildi. 

Günümüzde Türkiye’de tarımsal üretimde en büyük pay aile çiftçiliği -  aile işletmelerine aittir. Ancak  küresel tarım ve  gıdadaki  ticari rekabet  aile çiftçiliğini  giderek zorlaştırmaktadır. Kırsal alanda tarımsal üretim yapan aile işletmeleri için zorluklara karşı ayakta kalmanin tek çaresi, en etkin çözüm  kırsal bölge  üreticilerin biraraya gelmesi ile  kurulacak  kooperatifçiliktir. 

Türkiye’de çok  sayıda kooperatif bulunmaktadır.   Başarısız kooperatiflerimiz olduğu gibi dünyaca geçerli ilke ve değerlere dayanan  çok başarılı kooperatiflerimiz de vardır.  Örnek  kooperatiflerin yaygınlaşması tarımsal üretimde ve istihdamda önemli bir sıçrama yaratmanın yanında, kırsal alanda insan kaynağının gelişimini, toplumsal gelişme ve doğaya saygılı tarım uygulamalarının yerleşmesini sağlayacaktır. Uygun fiyatın yanında sağlıklı gıdaya erişim ve gıda güvenliği açısından yaratacağı kazanımlarla toplum sağlığına büyük  katkıda bulunacaktır.  

Hiçbir bahane üretmeden koperatifler ile ilgili kamu kuruluşlarımız, yerel yönetimler, meslek odaları, tarımsal amaçlı  sivil toplum kuruluşları kırsal kalkınma temelinde kooperatifçiliğin yeniden ve her yönüyle desteklenmesi amacıyla biraraya gelmelidir.  Ülkemizde yeniden  kooperatifçilik seferberliğinin başlaması köyden kente göçü durdurarak  sağlıklı kentlerin oluşmasını ve kırsal kalkınma hareketinin başarıya ulaşması sağlayacaktır. 

Bir başka yazıda  başarılı  kooperatiflerimizi  ele alırız.   Dünya Kooparatifler Günü Kutlu olsun. 

Doç. Dr. Devrim Alkaya  
İnş.  Yük. Müh. & Kamu Yöneticisi & Tarımcı